7.10 Kotlina Freienwalde (mapy: B3, B6, B9, C38-46)

Ten odcinek doliny znajduje się po polskiej stronie w granicach administracyjnych województw lubuskiego i zachodniopomorskiego (PL), natomiast po stronie niemieckiej na terenie powiatów Frankfurt an der Oder i Bad Freienwalde (D).

Długość rzeki wynosi 58 km. Dolina Odry łączy się po polskiej stronie z doliną Warty. Obszar ujścia Warty został jedynie częściowo uwzględniony w tym opracowaniu. Poniżej ujścia Warty (km 617,6) dolina Odry po stronie polskiej jest bardzo wąska. Jej szerokość po stronie niemieckiej w Oderbruch wynosi 15 lub więcej kilometrów. Oderbruch jest na całym niemieckim odcinku chroniony ciągnącymi się blisko brzegu wałami przeciwpowodziowymi. Po stronie polskiej ciągły wał przeciwpowodziowy znajduje się tylko na południe od ujścia Warty. Szerokość obecnego obszaru zalewowego waha się od 1 do 3 km, a jego powierzchnia tylko nieznacznie przekracza 10% powierzchni naturalnego obszaru zalewowego. Po stronie niemieckiej zaplanowano utworzenie jednego polderu. Na całej długości tego odcinka rzeki znajdują się ostrogi i umocnienia brzegowe, ale ryby mogą w niej swobodnie migrować, bowiem nie ma tu jazów. Na odcinku tym zachowane są liczne i duże powierzchniowo starorzecza, zarówno łączące się z nurtem rzeki, jak i od niego całkowicie odcięte.

W parku krajobrazowym Ujście Warty leży powołany w ramach Konwencji Ramsar międzynarodowy rezerwat przyrody "Słońsk". Dalej w dół biegu rzeki po stronie polskiej położony jest Cedyński Park Krajobrazowy. Dawne obszary zalewowe w rejonie Oderbruch zostały całkowicie zmeliorowane i są obecnie intensywnie użytkowane rolniczo.

W północnej części omawianego odcinka na terenie obecnych obszarów zalewowych występują fragmenty łęgów wiązowych (02) i topolowo- wierzbowych (01), a po stronie niemieckiej rosną także monokultury topolowe (13). W lasach na zachodniej krawędzi Oderbruch rośnie także śnieżyczka przebiśnieg. Wzdłuż rzeki spontanicznie pojawiają się naturalne odnowienia topoli czarnej oraz wierzb białej i kruchej. Na całym obszarze dominują jednak środowiska otwarte, takie jak zalewane łąki (10) i szuwary (07). W ujściu Warty szuwary należą przeważnie do zespołu szuwaru mozgowego (Phalaridetum arundinacea) W północnej części odcinka na obecnych obszarach zalewowych po polskiej stronie dominują szuwary, przy czym obniżenia na obrzeżach doliny zajmują szuwary wielkoturzycowe (07) ze związku Magnocaricion. Małe powierzchnie (poniżej 10 ha) zajmują również silnie zróżnicowane gatunkowo zbiorowiska łąkowe (09) należące do związku Cnidion. W środowiskach otwartych odnaleźć można selernicę żyłkowaną, rutewkę żółtą i rutewkę wąskolistną. Okrężnica bagienna występuje zarówno na stanowiskach naturalnych, jak i wtórnych. Obecność kotewki orzecha wodnego stwierdzono tylko w jednym starorzeczu po stronie niemieckiej. Pod względem botanicznym polska strona doliny jest rozpoznana niedostatecznie.

W tym odcinku rzeki występuje większość biowskaźników spośród ryb (sum, miętus, brzana, jaź, certa, piskorz). Certa ma tutaj dogodne tarliska. W rejonie ujścia Warty i poniżej niego liczne są miętus, piskorz i brzana.

Ujście Warty stanowi ważne miejsce lęgów krwawodzioba, rycyka, kszyka, rybitwy rzecznej i rybitwy białoczelnej oraz bąka. Występują tam również sieweczka rzeczna i zimorodek. To szczególnie wysokie zagęszczenie miejsc lęgowych nie zostało wyodrębnione kartograficznie. Lasy na obrzeżu naturalnego obszaru zalewowego poniżej Kostrzyna (około km 617) dają schronienie obu gatunkom kań i dzięciołowi średniemu. Regularnie odbywają tutaj lęgi również wszystkie inne gatunki ptaków związane z nadrzecznymi biotopami otwartymi, łąkami lub szuwarami. W rejonie Oderbruch po stronie niemieckiej gnieżdżą się obie kanie i kszyk.

<< Poprzednia | Następna >>