7.11 Dolina Dolnej Odry (mapy: B3, B6, B9, C45; C47-52)

Administracyjnie mezoregion ten znajduje się w granicach województwa zachodniopomorskiego w Polsce oraz powiatów Bad Freienwalde i Schwedt w Niemczech.

Długość tego odcinka rzeki wynosi 77 km. Szerokość naturalnego obszaru zalewowego w rejonie meandru Alte Oder między Bad Freienwalde i Oderberg waha się od 2 do 4 km. Na północ od Cedyni (km 667) rozszerza się na krótko do 4 km. Od Lunowa (km 673) aż do miejsca rozwidlenia się na Odrę Zachodnią i Odrę Wschodnią (km 704) szerokość naturalnego obszaru zalewowego wynosi średnio od 2,5 do 3 km, zwiększając się jedynie w okolicy Schwedt (km 695). W rejonie Międzyodrza, między 705 kilometrem a południowymi przedmieściami Szczecina, szerokość naturalnego obszaru zalewowego wynosi 4 km, poza rozszerzeniem na południe od Gartzu (w okolicach km 710), gdzie dochodzi do 11 km. Wał przeciwpowodziowy ciągnie się po stronie niemieckiej między Hohenwutzen (km 664) i 705-tym kilometrem rzeki. Znajdują się tam 3 poldery, użytkowane rolniczo, z których jeden dotychczas nie był zalewany, zaś dwa pozostałe są regularnie zalewane zimą. Planuje się budowę 3 kolejnych polderów. Po stronie polskiej znajdują się także 3 poldery, które są jednak trwale połączone niewielkimi przepustami o nieregulowanym przepływie z oboma ramionami Odry i regularnie, niemal naturalnie zalewane. Po wybudowaniu wałów nie były one nigdy użytkowane rolniczo. Te 3 polskie oraz oba zalewane zimą niemieckie poldery zostały zaliczone do obecnych obszarów zalewowych. Powierzchnia obecnego obszaru zalewowego jest w związku z tym większa od powierzchni byłego obszaru zalewowego, tzn. obejmuje nieco ponad 50% powierzchni naturalnego obszaru zalewowego. Bardzo małe spadki terenu, liczne ostrogi, jak również zdarzające się niekiedy podpiętrzanie wód rzeki (cofka) wskutek wiatru wiejącego w górę jej biegu od strony Zalewu Szczecińskiego powodują spowolnienie względnie opóźnienie spływu wód, czego skutkiem jest stałe podmakanie środkowej i dolnej części omawianego odcinka. Przez zachodnią krawędź dawnych obszarów zalewowych po stronie niemieckiej biegnie sztuczny kanał - droga wodna Hohensaaten-Friedrichsthaler (Hohensaaten-Friedrichsthaler Wasserstrasse). Na północ od Schwedt Odra dzieli się na dwa ramiona, przy czym wschodnie ramię - Odra Wschodnia, zostało przekopane i jest sztucznym korytem. W Odrze Wschodniej, którym odbywa się główny spływ wód rzeki, nie ma żadnych jazów uniemożliwiających rybom migracje. W omawianym mezoregionie znajdują się liczne starorzecza.

Obszary prawnie chronione to parki krajobrazowe (Cedyński PK i PK Dolina Dolnej Odry) w Polsce oraz niemiecki Park Narodowy Doliny Dolnej Odry (Nationalpark Unteres Odertal). Naturalny obszar zalewowy w rejonie Schwedt jest silnie zabudowany, natomiast pozostała część jej terenu jest częściowo intensywnie, częściowo ekstensywnie użytkowana rolniczo.

W okolicach Cedyni (km 667) dominują środowiska otwarte, w szczególności trzcinowika i szuwary wielkoturzycowe (07) ze związku Magnocaricion, kośne łąki z mozgą trzcinowatą (08) tworzące zespół szuwaru mozgowatego (Phalaridetum arundinacea) jak również zalewane niskie łąki (10) ze związku Agropyro-Ruminion crispi. Po stronie niemieckiej między Lunow a Schwedt dominują wilgotne i podmokłe łąki (10) z niewielkimi powierzchniowo fragmentami szuwarów trzcinowych (07). W północnej części mezoregionu po południowe peryferie Szczecina przeważają szuwary trzcinowe i olsy (06). W południowej części regionu występuje pojedynczo selernica żyłkowana, nieco częściej rutewka żółta i rutewka wąskolistna, zaś na jednym stanowisku zanotowano kotewkę orzecha wodnego. Okrężnica bagienna jest pospolita w całym mezoregionie. Po stronie niemieckiej w przełomie Dolnej Odry (koło Hohenwutzen) znajdują się również liczne stanowiska czarcikęsa łąkowego.

Dla ichtiofauny charakterystyczne są liczebne populacje miętusa i suma. Na całej długości omawianego odcinka rozpowszechnione są brzana, certa i jaź. Piskorz występuje głównie w południowej części regionu.

Poza rybitwą rzeczną, rybitwą białoczelną i sieweczką rzeczną gniazdują na całej długości doliny tego odcinka rzeki wszystkie pozostałe bioindykatory ptasie. Szczególnie liczne są populacje kszyka w środkowej i północnej części omawianego obszaru.

<< Poprzednia | Następna >>