4.1 Opis bioindykatorów

Rośliny wyższe

Populus nigra

Odnowienia topoli czarnej (Populus nigra)
Ponieważ pojawianie się zarośli topoli czarnej i jej mieszańców (Populus x canadensis) może zachodzić tylko na świeżych, pozbawionych roślinności piaszczystych i żwirowych aluwiach, ich powierzchniowe wystąpienia wskazują na dynamiczne procesy kształtowania koryta rzecznego.
Salix Fragilis

Odnowienia wierzby białej (Salix alba) i wierzby kruchej (Salix fragilis)
- w strefie brzeżnej
Odnowienia wierzby białej i wierzby kruchej na świeżych, przeważnie drobnoziarnistych aluwiach, wskazują na dynamiczne procesy fluwialne.
- na namułach
Odnowienia wierzby białej i wierzby kruchej, na namułach, w rejonach spiętrzeń wody, wskazują na wykształcanie się lasów łęgowych w procesie naturalnej sukcesji roślinnej.
Alnus ilcana

Olsza szara (Alnus incana)
Jest wskaźnikiem dynamicznych procesów fluwialnych. Rośnie na gruboziarnistych aluwiach, przede wszystkim w rejonie pogórza. W czeskim odcinku biegu Odry dochodzi do okolic miasta Bohumín, natomiast na odcinkach polskim i niemieckim nie spotyka się jej naturalnych stanowisk.
Galanthus nivalis

Śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis) i kokorycz pusta (Corydalis cava)
Charakteryzują żyzne siedliska lasów łęgowych i wilgotnych mezofilnych lasów liściastych, na luźnych, łatwo przepuszczalnych glebach znacznej miąższości i zmiennych stosunkach wodnych. Podczas gdy śnieżyczka przebiśnieg znajduje optimum występowania w fitocenozach związku Alno-Ulmion, to kokorycz pusta ma swoje optimum w zbiorowiskach należących do związku Carpinion.
Thalictrum flavum

Rutewka żółta (Thalictrum flavum) i rutewka wąskolistna (Thalictrum lucidum)
Oba gatunki rutewek są wskaźnikami ekstensywnie użytkowanych łąk (na obszarze naturalnych terenów zalewowych) o zmiennym poziomie wód gruntowych. W czeskiej części doliny Odry występuje jedynie rutewka wąskolistna.
Succisa pratensis

Czarcikęs łąkowy (Succisa pratensis)
Jest wskaźnikiem ubogich łąk zmienno-wilgotnych i torfowisk niskich. Intensywne rolnicze użytkowanie tych siedlisk w przeszłości spowodowało silny spadek występowania tego gatunku. Dzięki stopniowemu wprowadzaniu gospodarki ekstensywnej stał się znowu liczniejszy.
Cnidium dubium

Selernica żyłkowana (Cnidium dubium)
Jej obecność charakteryzuje umiarkowanie żyzne łąki, o zmiennych warunkach wilgotnościowych, zwłaszcza podmokłe, okresowo zalewane wodami powierzchniowymi lub wskutek podnoszenia się poziomu wód gruntowych.
Trapa natans

Kotewka orzech wodny (Trapa natans)
Roślina ta jest wskaźnikiem eutroficznych, łatwo nagrzewających się starorzeczy o głębokości do 2 m, cechujących się zmiennym poziomem lustra wody.

Okrężnica bagienna (Hottonia palustris)
Okrężnica bagienna jest wskaźnikiem płytkich, okresowo również wysychających starorzeczy często na ocienionych stanowiskach w lasach łęgowych.

Ryby

Alburnoides bipunctatus

Piekielnica (Alburnoides bipunctatus)
Stanowi wskaźnik dynamicznych, szybko płynących odcinków rzek o czystym, żwirowym dnie. Jest wrażliwa na zanieczyszczenia i niską zawartość tlenu w wodzie.
Leuciscus idus

Jaś (Leuciscus idus)
Wskazuje na funkcjonalną łączność głównego koryta rzeki z odnogami bocznymi i starorzeczami. Nie występuje na czeskim odcinku Odry.
Chondrostoma nasus

Świnka (Chondrostoma nasus)
Jest wskaśnikiem dynamicznych odcinków biegu rzeki z na przemian spokojniejszymi, głębszymi dołami i bystrzynami o żwirowym dnie.
Barbus barbus

Brzana (Barbus barbus)
Charakteryzuje odcinki rzek o bystrym nurcie, dobrze natlenionej wodzie i kamienistym podłożu.
Misgurnus fossilis

Piskorz (Misgurnus fossilis)
Jest wskaśnikiem starorzeczy o mulistym dnie, bujnie porośniętych makrofitami, podlegających znacznym wahaniom poziomu lustra wody, a nawet na krótko wysychających.
Lota lota

Miętus (Lota lota)
Jego obecność wskazuje na bliski naturalnemu stan rzeki o urozmaiconym podłożu i różnorodnej strefie dennej i brzegowej. Preferuje czyste, dobrze natlenione wody.
Silurus glanis

Sum (Silurus glanis)
Jest wskaśnikiem dużych ciepłych starorzeczy i wolno płynących meandrujących odcinków rzek o urozmaiconym podłożu i zróżnicowanej strefie brzegowej w krainach brzany i leszcza.
Vimba vimba

Certa (Vimba vimba)
Wskazuje na drożność rzeki. Dalekie wędrówki na tarliska są znane i udokumentowane dla polskiego i polsko-niemieckiego odcinka Odry.

Ptaki lęgowe

Charadrius dubius

Sieweczka rzeczna (Charadrius dubius)
Jej obecność wskazuje na dynamiczne procesy fluwialne. Odbywa lęgi na pozbawionych roślinności piaszczystych i żwirowych łachach lub wyspach rzecznych.
Actitis hypoleucos

Brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos)
Jest wskaźnikiem dynamicznych procesów kształtowania koryta rzecznego. Gniazduje w strefie brzegowej na słabo porośniętych żwirowych aluwiach w pierwszym stadium sukcesji.
Sterna hirundo

Rybitwa rzeczna (Sterna hirundo) i rybitwa białoczelna (Sterna albifrons)
Wskazują na dynamiczne procesy fluwialne. Odbywają lęgi na otwartych piaszczystych wyspach rzecznych.
Limosa limosa Tringa totanus Gallinago gallinago

Rycyk (Limosa limosa), krwawodziób (Tringa totanus) i kszyk (Gallinago gallinago)
Są wskaźnikami biotopów otwartych wilgotnych i podmokłych łąk w dolinie rzeki, cechujących się płytkim poziomem wód gruntowych.
Botaurus stellaris

Bąk (Botaurus stellaris)
Jego obecność jest wskaźnikiem dobrze rozwiniętych, rozległych szuwarów trzcinowych.
Milvus migrans

Kania czarna (Milvus migrans) i kania ruda (Milvus milvus)
Są wskaźnikami starych lasów łęgowych połączonych z obfitującymi w ryby rzekami i starorzeczami.
Ardea cinerea

Czaplińce czapli siwej (Ardea cinerea)
Są wskaźnikami lasów łęgowych funkcjonalnie połączonych z obfitującymi w ryby rzekami i starorzeczami. Kartowano kolonie lęgowe powyżej 10 gniazd.
Riparia riparia Alcedo atthis

Brzegówka (Riparia riparia) i zimorodek (Alcedo atthis)
Gniazdują w urwistych brzegach powstających wskutek intensywnych procesów erozji bocznej rzek.
Dendrocopos medius

Dzięcioł średni (Dendrocopos medius)
Jest wskaźnikiem starych drzewostanów grądowych i łęgów wiązowych o zachowanej strukturze wiekowej ze znacznym udziałem dębów.

<< Poprzednia | Następna >>