Metodyka

Metodyka typowania ostoi Natura 2000 jest szczegółowo opisana w szeregu dyrektyw i opracowań, których spis zamieszczono na końcu opracowania. Sposób typowania ostoi na obszarze Polski i Czech oparto w szczególności o:

• COUNCIL DIRECTIVE 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora (dyrektywę Rady EU 92/43/EEC z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory), a w szczególności o załączniki do ww. Dyrektywy:
  • ZAŁĄCZNIK 1 (Typy siedlisk naturalnych ważnych dla miejscowych społeczności, których ochrona wymaga wyznaczenia obszarów szczególnie chronionych)
  • ZAŁĄCZNIK 2 (Gatunki roślin i zwierząt będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, których ochrona wymaga wyznaczenia specjalnych obszarów ochrony)
  • ZAŁĄCZNIK 4 (Gatunki roślin i zwierząt wymagające ścisłej ochrony)
  • ZAŁĄCZNIK 5 (Gatunki roślin będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, których pozyskiwanie ze stanu dzikiego i eksploatacja mogą podlegać działaniom w zakresie zarządzania).
• COUNCIL DIRECTIVE 79/409/EEC of 2 April 1979 on the conservation of wild birds (Dyrektywę Rady EU 79/409/EEC z 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków), a w szczególności o Załącznik I do ww. Dyrektywy.
• SSYMANK.A., HAUKE U., RUCKREIM C., SCHROEDER E. 1998. Das Europaische Schutzgebietssystem NATURA 2000. Schriftenreiche fur Landschaftspflege und Naturschutz 53: 1- 85.
• DYDUCH-FALNIOWSKA A., KAŹMIERCZAKOWA R., MAKOMASKA-JUCHLEWICZ M., PERZANOWSKA-SUCHARSKA J., ZAJĄC K. 1999. Ostoje przyrody w Polsce. - Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
• GRIMMETT R.F.A, JONES T.A. [EDS.] 1992. Important Bird Areas in Europe - Poland. ICBP Technical Publication 9: 497-539.
• GROMADZKI M., DYRCZ A., GŁOWACIŃSKI Z., WIELOCH M. 1994. Ostoje ptaków w Polsce. OTOP., Biblioteka Monitorningu Środowiska, Gdańsk.
• VLAŠÍN M., HUDEC K., CHYTIL J., KOUKAL S., RYCHLY J., ŠTROUFOVÁ Z., HROMÁDKOVÁ K. 2000. Wetland Shadow List - Alternativní seznam mokřadů České republiky.

W praktyce przyjęto iż ostoje przyrody typowane na terenie Czech i Polski, zgodne z europejską siecią obszarów chronionych NATURA 2000 powinny posiadać następujące atrybuty:

• zgodność z listą typów siedlisk naturalnych wyszczególnionych w Załączniku I Dyrektywy 92/43/EWG.

  Na terenie Polski i Czech występują:

  • 22.13 (3150) - naturalne jeziora eutroficzne z roślinnością typu Magnopotamion lub Hydrocharition
  • 37.31 (6410) - łąki z Molinia na kredzie i glinie (Eu-Molinion)
  • 37.7 i 37.8 (6430) - ziołorośla eutroficzne
  • 38.2 (6510) - nizinne łąki kośne (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
  • 41.26 (9170) - lasy grądowe Galio-Carpinetum
  • 44.A1 do 44.A4 (91D0) - lasy bagienne (w dolinie Odry doskonale wykształcone fitocenozy Ribo nigri-Alnetum i zarośla wierzbowe)
  • 44.3 (91E0) - pozostałości lasów aluwialnych Alnion glutinoso-incanae (w dolinie Odry w praktyce dobrze zachowane zbiorowiska Circaeo-Alnetum). Tu też zaliczano za Zimmermann i in. (2000) łęgi wierzbowo-topolowe.
  • 44.4 (91F0) - lasy mieszane dębowo-wiązowo-jesionowe (w dolinie Odry dobrze zachowane lub słabo zniekształcone łęgi, Ficario-Ulmetum)

Na terenie Niemiec lista siedlisk jest bogatsza i bardziej zróżnicowana (obejmuje także zbiorowiska lasów liściastych, muraw i zarośli kserotermicznych, zbiorowiska wysokotorfowiskowe etc.), gdyż ujęto w niniejszym, raporcie także ostoje wykraczające poza obszar ścisłej doliny Odry.

• powierzchnię zapewniającą możliwość przetrwania i dalszego rozwoju typów siedlisk wyszczególnionych w ww. Załączniku, która wynosi:
  • dla biotopów łąkowych (przy zapewnieniu odpowiednich form pielęgnacji) - minimalnie 10 ha
  • dla biotopów leśnych - minimalnie 100 ha, w wyjątkowych wypadkach z uwagi na dużą wartość florystyczną lub fitosocjologiczną - min. 50 ha.
  • dla mozaik biotopów leśno-łąkowych - minimalnie 100 ha Pomocą służyły tu przykłady z obszarów już wytypowanych po stronie niemieckiej, gdzie takich zasad w praktyce starano się przestrzegać.
• obecność gatunków roślin lub zwierząt wyszczególnionych w Załączniku II, IV lub V Dyrektywy 92/43/EWG (zw. Dyrektywą Habitatową, w skrócie FFH) lub ptaków wymienionych w Załączniku I do Dyrektywy 79/409/EWG z 2 kwietnia 1979 (zwanej Dyrektywą Ptasią), o wielkości populacji zapewniającej dalsze przetrwanie w określonym biotopie.
• z uwagi na fakt iż Polska i Czechy nie są jeszcze członkami Unii Europejskiej duże znaczenie przypisano także gatunkom roślin i zwierząt wymienionych w Załącznikach I, II i III Konwencji Berneńskiej, gdyż są one podstawą wyznaczania obiektów godnych ochrony w ramach paneuropejskiej sieci EMERALD (T-PVS 1998, T-PVS/Emerald 1999).

Zgodnie z Załącznikiem III do Dyrektywy 92/43/EWG wartość obszarów typowanych do ochrony w ramach sieci NATURA 2000 ma na dzień dzisiejszy wartość względną i wymaga zatwierdzenia oraz wprowadzenia ich na listę krajową ostoi o znaczeniu europejskim. Obszary typowane w niniejszym opracowaniu dla Polski i Czech spełniają kryteria zawarte w p. A i B etapu I procedury opisanej w załączniku III i jako takie powinny być traktowane w dalszym ciągu procesu zatwierdzania obszarów zgodnych z siecią NATURA 2000 na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Precyzyjne opracowanie formularzy zgodnych ze Standard Data Form (Natura 2000) nie było obecnie możliwe z uwagi na niepełne dane dotyczące poszczególnych ostoi, jest jednak planowane w latach 2001-2002, po przeprowadzeniu ich szczegółowej inwentaryzacji.

Obszary leżące na terytorium Niemiec przeszły już procedurę weryfikacyjną i posiadają oficjalny status ostoi Natura 2000.

Dla umożliwienia dalszej syntezy danych uwzględniono także gatunki podane przez Polskę w ramach uzupełniania listy NATURA 2000 do informacji Habitat Committe i uwzględnione podczas jego obrad jako możliwe do włączenia do załączników I, II, IV i V Dyrektywy FFH. (mat. npbl. udostępnione przez Ministerstwo Środowiska RP, mat niepublikowane Habitat Committe).

<< Poprzednia | Następna >>