4.1 Opis bioindykatorów
Rośliny wyższe
Odnowienia topoli czarnej (Populus nigra)
Ponieważ pojawianie się zarośli topoli czarnej i jej mieszańców (Populus x canadensis) może zachodzić tylko na świeżych, pozbawionych roślinności piaszczystych i żwirowych aluwiach, ich powierzchniowe wystąpienia wskazują na dynamiczne procesy kształtowania koryta rzecznego.
Odnowienia wierzby białej (Salix alba) i wierzby kruchej (Salix fragilis)
w strefie brzeżnej
Odnowienia wierzby białej i wierzby kruchej na świeżych, przeważnie drobnoziarnistych aluwiach, wskazują na dynamiczne procesy fluwialne.
-na namułach
Odnowienia wierzby białej i wierzby kruchej, na namułach, w rejonach spiętrzeń wody,
wskazują na wykształcanie się lasów łęgowych w procesie naturalnej sukcesji roślinnej.
Olsza szara (Alnus incana)
Jest wskaźnikiem dynamicznych procesów fluwialnych. Rośnie na gruboziarnistych aluwiach, przede wszystkim
w rejonie pogórza. W czeskim odcinku biegu Odry dochodzi do okolic miasta Bohumín, natomiast na
odcinkach polskim i niemieckim nie spotyka się jej naturalnych stanowisk.
Śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis) i kokorycz pusta (Corydalis cava)
Charakteryzują żyzne siedliska lasów łęgowych i wilgotnych mezofilnych lasów liściastych, na luźnych,
łatwo przepuszczalnych glebach znacznej miąższości i zmiennych stosunkach
wodnych. Podczas gdy śnieżyczka przebiśnieg znajduje optimum występowania w fitocenozach związku
Alno-Ulmion, to kokorycz pusta ma swoje optimum w zbiorowiskach należących do związku Carpinion.
Rutewka żółta (Thalictrum flavum) i rutewka wąskolistna (Thalictrum lucidum)
Oba gatunki rutewek są wskaźnikami ekstensywnie użytkowanych łąk (na obszarze naturalnych terenów zalewowych) o zmiennym poziomie wód gruntowych. W czeskiej części doliny Odry występuje jedynie rutewka wąskolistna.
Czarcikęs łąkowy (Succisa pratensis)
Jest wskaźnikiem ubogich łąk zmienno-wilgotnych i torfowisk niskich. Intensywne rolnicze użytkowanie tych siedlisk w przeszłości spowodowało silny spadek występowania tego gatunku. Dzięki stopniowemu wprowadzaniu gospodarki ekstensywnej stał się znowu
liczniejszy.
Selernica żyłkowana (Cnidium dubium)
Jej obecność charakteryzuje umiarkowanie żyzne łąki, o zmiennych warunkach
wilgotnościowych, zwłaszcza podmokłe, okresowo zalewane wodami powierzchniowymi lub wskutek podnoszenia się poziomu wód gruntowych.
Kotewka orzech wodny (Trapa natans)
Roślina ta jest wskaźnikiem eutroficznych, łatwo nagrzewających się starorzeczy o głębokości do 2 m, cechujących się zmiennym poziomem lustra wody.
Okrężnica bagienna (Hottonia palustris)
Okrężnica bagienna jest wskaźnikiem płytkich, okresowo również wysychających starorzeczy często na ocienionych stanowiskach w lasach łęgowych.
Ryby
Piekielnica (Alburnoides bipunctatus)
Stanowi wskaźnik dynamicznych, szybko płynących odcinków rzek o czystym, żwirowym dnie.
Jest wrażliwa na zanieczyszczenia i niską zawartość tlenu w wodzie.
Jaś (Leuciscus idus)
Wskazuje na funkcjonalną łączność głównego koryta rzeki z odnogami bocznymi i starorzeczami.
Nie występuje na czeskim odcinku Odry.
Świnka (Chondrostoma nasus)
Jest wskaśnikiem dynamicznych odcinków biegu rzeki z na przemian spokojniejszymi,
głębszymi dołami i bystrzynami o żwirowym dnie.
Brzana (Barbus barbus)
Charakteryzuje odcinki rzek o bystrym nurcie, dobrze natlenionej wodzie i kamienistym podłożu.
Piskorz (Misgurnus fossilis)
Jest wskaśnikiem starorzeczy o mulistym dnie, bujnie porośniętych makrofitami, podlegających znacznym
wahaniom poziomu lustra wody, a nawet na krótko wysychających.
Miętus (Lota lota)
Jego obecność wskazuje na bliski naturalnemu stan rzeki o urozmaiconym podłożu i różnorodnej
strefie dennej i brzegowej. Preferuje czyste, dobrze natlenione wody.
Sum (Silurus glanis)
Jest wskaśnikiem dużych ciepłych starorzeczy i wolno płynących meandrujących odcinków rzek
o urozmaiconym podłożu i zróżnicowanej strefie brzegowej w krainach brzany i leszcza.
Certa (Vimba vimba)
Wskazuje na drożność rzeki. Dalekie wędrówki na tarliska są znane i udokumentowane dla
polskiego i polsko-niemieckiego odcinka Odry.
Ptaki lęgowe
Sieweczka rzeczna (Charadrius dubius)
Jej obecność wskazuje na dynamiczne procesy fluwialne. Odbywa lęgi na pozbawionych roślinności piaszczystych i żwirowych łachach lub wyspach rzecznych.
Brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos)
Jest wskaźnikiem dynamicznych procesów kształtowania koryta rzecznego. Gniazduje w strefie brzegowej na słabo porośniętych żwirowych aluwiach w pierwszym stadium sukcesji.
Rybitwa rzeczna (Sterna hirundo) i rybitwa białoczelna (Sterna albifrons)
Wskazują na dynamiczne procesy fluwialne. Odbywają lęgi na otwartych piaszczystych wyspach rzecznych.
Rycyk (Limosa limosa), krwawodziób (Tringa totanus) i kszyk (Gallinago gallinago)
Są wskaźnikami biotopów otwartych wilgotnych i podmokłych łąk w dolinie rzeki,
cechujących się płytkim poziomem wód gruntowych.
Bąk (Botaurus stellaris)
Jego obecność jest wskaźnikiem dobrze rozwiniętych, rozległych szuwarów
trzcinowych.
Kania czarna (Milvus migrans) i kania ruda (Milvus milvus)
Są wskaźnikami starych lasów łęgowych połączonych z obfitującymi w ryby
rzekami i starorzeczami.
Czaplińce czapli siwej (Ardea cinerea)
Są wskaźnikami lasów łęgowych funkcjonalnie połączonych z obfitującymi
w ryby rzekami i starorzeczami.
Kartowano kolonie lęgowe powyżej 10 gniazd.
Brzegówka (Riparia riparia) i zimorodek (Alcedo atthis)
Gniazdują w urwistych brzegach powstających wskutek intensywnych procesów
erozji bocznej rzek.
Dzięcioł średni (Dendrocopos medius)
Jest wskaźnikiem starych drzewostanów grądowych i łęgów wiązowych o zachowanej strukturze wiekowej ze znacznym udziałem dębów.
<< Vorige |
Nächste >>